Yasin Taçar : Pythagoras ve Fragmanlar

PYTHAGORAS VE FRAGMANLAR

Pythagoras ya da bilinen adıyla Pisagor, İyonyalı filozof, matematikçi. Ketebe Yayınları’ndan çıkan Fragmanlar kitabı onun kişiliği, okulu ve öğretisi üzerinden; büyük filozofların, düşünürlerin çağının ötesine geçmeyi başardıklarını ve kendilerinden yüzlerce yıl sonra yaşamakta olan insanlara bile seslenebildiklerini göstermesi açısından önemli bir eser. Pisagor’un sesi bugüne de gelmiş durumda. Bunun nedeni sadece matematikte bulduğu önermeler değildir, onun okulu ve öğretilerinin düşünürlük yolunda ipuçları barındırıyor olmasıdır.

Kitap, şahitliklerden oluşmakta. Pythagoras kendisini filozof olarak tanımlayan ilk kişidir. (Ayrıca dünyanın yuvarlak olduğunu bulan ilk kişinin de yine Pythagoras olduğu söylenilmiştir.) Çok fazla seyahat gerçekleştirmiş, sürekli gözlemde bulunmuş ve seyahatleri düşüncelerinin gelişmesinde oldukça etkili olmuştur. Pythagoras düşüncelerini hiçbir zaman yazıya dökmemiş, kitap yazmamıştır. O nedenle onun düşüncelerini, hayatını öğrencilerinin yazdıklarından, dostlarının tanıklıklarından okuruz, öğreniriz.

Pythagoras, sayıların babası lakabıyla bilinir. Pythagoras her şeyin matematikle ilgili olduğuna, nihai gerçeğin ancak sayılar olabileceğine inanır. Onun öğrencileri tam beş yıl boyunca sessiz kalır, sınanana kadar onu (Pythagoras’ı) görmeden yalnızca konuşmalarını dinlerlermiş. Bundan sonra onun hanesine kabul edilir ve onu görme şerefine nail olurlarmış.

Hesapçı Apollodoros, Pythagoras’ın dik üçgende dik açının karşısındaki kenarın karesinin dik kenarların karelerinin toplamına eşit olduğunu bulunca yüz kurban kestiğini söylemiştir. Yine Proklos’ta da şöyle geçer: “’Dik üçgende dik açının karşısındaki kenarın karesi dik kenarların karesinin toplamına eşittir.’ Eskileri araştıranları dinlemek isteyenler bu teoremi Pythagoras’a atfeden ve bunu bulduğunda bir öküz kurban ettiğini söyleyenler bulabilir.”  

Ne yapıp ne yapmamak gerektiğine dair bazı tavsiyeleri şöyledir:

Çocuk yapmak gerekir. (Zira geride kendi yerine tanrıya hizmet edecek birilerini bırakmak gerekir.)

Önce sağ papucu giymek gerekir.

Ana yoldan yürümemek, abdest suyunda veya hamamda yıkanmamak gerekir. Zira bütün bu durumlarda bunları paylaşanların temiz olup olmadığı açık değildir.

Karanlıkta konuşma.

Parmağında tanrıya işaret eden bir görsel taşıma ki pislenmesin. Zira bu evde tutmak gereken kutsal bir imgedir.

Ak horoza dokunma. Ay’ın kutsal hayvanı ve sığıntı olduğu için ki bu iyi şeylerdendir. Ay’ın kutsal hayvanıdır çünkü vakte işaret eder. Ayrıca ak iyinin, karaysa kötünün doğasına aittir.

Ayrıca Pythagoras’a göre şekiller arasında katı cisimlerin en güzeli küre, düzlemlerin en güzeli dairedir.

Ayrıca adil olanı anımsatsın diye sofraya tuz getirilmelidir. Çünkü tuz içine aldığı her şeyi muhafaza eder ve en saf sularla denizden gelir.

Kütle olarak ince ama böylesine zengin bir içeriğe sahip olduğu için ve ayrıca sayıların babası olan Pisagor’a dair olduğu için Fragmanlar okunmasının faydasının şüphe götürmediği kıymette bir eser. Pisagor’un Fragmanları’nı okumak için matematikçi olmak gerekmez, iyi bir okur olmak gerekir sadece: İyi okurlar, doğru adamlardan her zaman istifade etmesini bilir.